رمان کوری و رمان بینایی اثر ژوزه ساراماگو

ژوزه ساراماگو، نویسنده ی پرتغالی و برنده جایزه نوبل، در رمان کوری، به نقد از روزمرگی و ارزش های به غارت رفته یک جامعه ی نمادین می پردازد و در رمان دوم به نقد حکومت های خودکامه می پردازد و به انتقاد از فضای سرکوب سیاسی و اجتماعی می پردازد.

کوری یک رمان تمثیلی است که متعلق به جغرافیا، سیاست، فرهنگ و اجتماع خاصی نیست.

داستان از آنجا شروع می شود است که یک نفر بینایی خود را به صورت ناگهانی از دست می دهد.

این نابینایی به عنوان ” کوری سفید” یاد می شود و نمادی از آگاهی نداشتن و نادان بودن  مردمانی است که در  عادت و روزمرگی زندگی خود حتی نسبت به احیای حقوق انسانی  تاراج رفته ی خویش نیز بی رغبت هستند.

کوری سفید به تدریج شهری بی نام و نشان را مورد هجوم خود قرار می دهد.

تقابل دولت و ملت

دولت به منظور پیشگیری از اپیدمی کوری سفید دستوری صادر میکند و  نابینایان در آسایشگاهی قرنطینه می شوند.

غافل از آن که دیری نمی پاید که نابینایی به کل شهر و کشور نیز تسری می یابد.

زندگی در قرنطینه آبستن حوادث هولناکی است که خواننده را به چالشی محتوم و ناگزیر فرا می خواند و این داستان را بیش از پیش خواندنی تر می کند.

کوری تجربه ی زیستن مشترک تمام افراد محصور در قرنطینه است.

همه ی افراد نابینا میباشند به جز یک زن، که اتفاقا قهرمان راوی داستان نیز آن زن است. قهرمانی که در فرازها و فرودهای داستان، با تصمیمات خود، مخاطب را به پیش داوری وامی دارد.

قرنطینه مانند کشوری مستقل توسط گروهی از افراد نابینا مسلح که کنترل تمام موارد مربوط به توزیع غذا را به دست دارند به شکل بدی اداره می شود…

بینایی،

اما در کتاب بینایی که ادامه داستان شهری است که شهروندان آن، با کوری درگیر بودند.

در این رمان از سرکوب سیاسی و انزوای اجتماعی انتقاد می شود.

داستان با برگزاری یک انتخابات که حضور مردم کمرنگ است آغاز می شود.

بارش شدید و دشوارتر ترس و یاسی را بر دولت وارد می کند. و این پیشامد ها را را آبستن وقایع شوم و فاجعه باری می بینند.

هیاهو

در این هیاهو ناگهان حوزه های رای گیری در کل کشور مملوء از شهروندان می گردد.

اما پس از شمارش آرا معلوم میشود که آرای سفید بیش از ۷۰ درصد از آرا را تشکیل می دهد.

رئیس جمهور و دولت انتخابات را باطل اعلام می کنند.

هفته بعد، انتخابات دوباره برگزار می شود.

این بار تعداد آرای سفید به ۸۳ درصد افزایش می یابد. دولت نتیجه ی انتخابات را توطئه و دسیسه ی بیگانگان اعلام می کند و به سرکوب و خشونت روی می آورد.

دولت سعی میکند با سانسور مطبوعات، گروه های تفتیش عقاید، زندان، شکنجه، حکومت نظامی و بمب گذاری مردم را مجبور به اعتراف به رای سفید کنند. در بین وزرا نیز این موضوع ادامه دارد.

در این بین وزیر دادگستری رای سفید را نشانه ای از “بینایی” قلمداد می کند.

سپیدی داستان کوری، که مظهر نابینایی بود، این بار نشانی از بینایی بر خود دارد.

مردم در تجمعاتی که برگزار می کنند سکوت خود را حفظ می کنند.

روایت راوی

راوی می گوید شاید این سکوت پژواک صداهای ناشنیده ای باشد و در عین حال پیام خود را نیز به جامعه منتقل کند.

شاید پیام اوراق سفید بی تفاوتی نیست!

ارکان قدرت تصمیم می گیرند برای تنبیه مردم، شبانه شهر را ترک کنند و پایتخت جدیدی را بنا نهند.

اما چیزی که آنها را به وحشت می اندازد بی اعتنایی مردم به این موضوع است

در این بین داستان از افسردگی اجتماعی و  عدم اعتماد اجتماعی سخن می گوید…

[quote color=”#ffffff” bgcolor=”#070707″ bcolor=”#ea6f35″ arrow=”yes”]

فرمانده: «توطئه همواره در نقطه ای قرار دارد که در مورد آن حرفی به میان نمی آید و همه ساکت می شوند، بنابراین سکوت، علامت تایید و بودن توطئه است و نه تکذیب آن.»

کتاب بینایی اثر ژوزه ساراماگو

[/quote]