شهر سوخته از قدیمی ترین شهرهای ایران زمین .
این شهر زیبا و مهجور ایران در شهر زابل و در استان سیستان و بلوچستان در منتهی الیه شرقی کشور واقع شده است . از اهمیت این شهر زیبا و تاریخی همین بس که این منطقه باستانی در گذشته شاهراه ارتباطی شبه قاره هند و آسیای مرکزی با تمدن های حاشیه خلیج فارس بوده است .
دانستن اینکه ، بخش وسیعی از تمدن ایران باستان و ریشه های فرهنگی شرق فلات ایران را شهر سوخته ، در بر میگیرد بسیار حائز اهمیت است . مرکز شهرنشینی در عهد باستان نیز همین شهر تاریخی به شمار می‌رود.
تاریخچه این شهر به زمان های دور باز میگردد . در بررسی های باستان شناسی در شهر سوخته و مطالعات گسترده تاریخ شناسان در این خطه، سیر تحول چشمگیری در زمینه های بازرگانی داخلی، تجارت خارجی، شهر نشینی و معماری، پزشکی، هنر، کشاورزی، جانور شناسی، زمین شناسی و همه علوم وابسته به این موارد، در این منطقه به چشم می‌خورد.
شهر سوخته را با نام «شهر هنر»، به دلیل کشف آثار برجسته هنری و صنایع دستی «شهر علم» .به سبب کشف یافته های برجسته علمی به خصوص در زمینه علم پزشکی نیز یاد میکنند.
لقب شهر صلح از سایر القابی است که به این شهر داده اند .
سبب این نام گذاری به دلیل عدم وجود برج و باروهای جنگی در این شهر برخلاف شهرهای اطراف آن است . هم چنین هیچ دروازه ای نداشته ، که این نشان دهنده تعامل عالی شهروندان آن با شهرهای اطراف میباشد .
نظریه ای که نظر همه گان را به این شهر جلب میکند ، نظریه ی ارتباط شهر سوخته و موجودات فضایی است . که سبب آن ناشناخته ماندن نژاد مردم این سرزمین باستانی . هم کشف اجساد با اسکلت‌های بزرگ و وسایل ناشناخته در سال های گذشته است . که مورد توجه بعضی از باستان شناسان بوده است. که البته هیچ شواهد علمی در این زمینه وجود ندارد.
نام شهر سوخته را حدود ۱۵۰ سال پیش به این منطقه داده اند . دلیل این نامگذاری کشف آثار سوختگی در بنایی مستطیل شکل ، به وسعت تقریبی ۵۰۰ متر بوده است. در این بنا راهروها، پلکان و دیوارهای ضخیم خشتی با ارتفاع سه متر با آثاری از تیرهای سوخته و اسکلت انسان کشف شده اند.
نام شهر سوخته برای اولین بار توسط «اورل اشتاین» باستان شناس انگلیسی به زبان آمد.
شهر سوخته در سال ۱۳۹۳ به عنوان اولین تپه باستانی ایران است . که هفدهمین اثر جهانی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. اما به علت آب و هوای گرم و خشک و شرایط اقلیمی سیستان و بلوچستان و کمبود امکانات رفاهی در این خطه با عدم توجه کافی گردشگران به شهر سوخته مواجه شده است.
